زمان و روش مصرف کود فسفر در سیب زمینی
- بروزرسانی: 25-03-2022
- بدون دیدگاه
فسفر بعد از پتاسیم و نیتروژن، سومین عنصر پرمصرف برای تولید سیب‌زمینی است که باید در قالب کود مصرف شود.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
نقش فسفر در رشد و نمو سیب زمینی
فسفر نقش مهمی در رشد اولیه بوته سیب زمینی داشته و تاتیر بسزایی در رسیدگی غده‌ها دارد. همچنین فسفر باعث تشکیل غده و افزایش تعداد غده در بوته می‌شود. این‌ها پارامترهایی هستند که مستقیم روی افزایش عملکرد تاثیر می‌گذارند.
مصرف کود فسفر در سیب زمینی بخصوص در خاک‌های خیلی اسیدی و قلیایی تاثیر زیادی روی عملکرد غده دارد. کمبود فسفر بطورقابل توجهی باعث کاهش اندازه و وزن مخصوص غده و عملکرد سیب زمینی می‌شود.
از علائم کمبود فسفر در سیب زمینی موارد زیر را می‌توان اشاره کرد:
- کاهش ارتفاع بوته
- رنگ برگها تیره و تمایل به چرخش به سمت بالا
- در شرایط کمبود شدید حاشیه برگ و قسمت پایینی برگها بنفش می‌شوند.
- ضعف در رشد ریشه بوته‌ها
زمان و روش مصرف کود فسفر برای سیب زمینی
اولین مورد، زمان مصرف کودهای فسفره در سیب زمینی است. این کودها را می‌توان قبل کشت و در طول فصل رشد مصرف کرد. اما تجربه نشان می‌دهد مصرف در زمان کشت می‌تواند تمام نیاز فسفر گیاه را تامین کند.
مصرف قبل و حین کاشت: برای اینکار در زمان کشت مقادیر مورد باید بصورت پخش سطحی و یا نواری مصرف شوند. بهترین روش مصرف فسفر بصورت نواری است اما برای اینکه بتواند فسفر تمام فصل را تامین کند باید در کل ناحیه ریشه فراهم باشد. در خاک‌های با فسفر پایین و متوسط توصیه می‌شود هم بصورت پخش سطحی و هم نواری مصرف شود. در خاک‌های با فسفر بالا نیازی به پخش سطحی نبوده و مصرف نواری در کنار بذر کفایت می‌کند.
حتما می‌دانید که فسفر تحرک بسیار کمی در خاک داشته و از طرفی سیب زمینی ریشه ضعیفی دارد. بنابراین توصیه می‌شود کودهای فسفره را بصورت نواری در زمان کاشت استفاده کنید. قرار دادن فسفر در نزدیکی بذر سیب زمینی بویژه در اوایل فصل که دمای خاک سرد بوده و سیستم ریشه گیاه توسعه نیافته اهمیت زیادی دارد. برای افزایش کارایی و جلوگیری از مسمومیت بذر، کود فسفره را در فاصله عمقی و جانبی 5 سانتی‌متری بذر در خاک قرار دهید.
زمان مصرف کود دی آمونیوم فسفات برای سیب زمینی قبل کاشت بصورت نواری و پخش و اختلاط با خاک است.
مصرف در طول فصل رشد: برخلاف نیتروژن، محلول پاشی و یا تزریق فسفر به سیستم آبیاری به اندازه مصرف خاکی آن در محل ریشه کارآمد نیست. بنابراین تمرکز اصلی کوددهی باید روی مصرف خاکی زمان کشت باشد. اگر در طول فصل رشد به روش‌های مختلف مانند آنالیز بافت گیاه و یا بصورت بصری مشاهده کردید که گیاه کمبود فسفر دارد، می‌توانید از منابع مناسب کودی این کمبود را برطرف کنید. اگر قبل کاشت فسفر مورد نیاز به خاک اضافه شود، معمولا کمبودی در طول فصل اتفاق نمی‌افتد.
pH خاک بر فراهمی فسفر تاثیرگذار است که در هر دو شرایط اسیدی و قلیایی میزان جذب این عنصر توسط ریشه سیب زمینی محدود می‌شود. ایده‌آل‌ترین pH برای فراهمی فسفر در خاک، شرایط کمی اسیدی تا تقریبا خنثی (پی‌اچ 6 تا 7چ ) است. بنابراین در pH خیلی اسیدی یا قلیایی جذب فسفر محدود شده و عملکرد سیب زمینی افت خواهد کرد. برای حل این مشکل باید مدیریت‌هایی در جهت تنظیم pH خاک انجام شود.
میزان مصرف کود فسفات در تولید سیب زمینی
بعضی از کشاورزان از ما سوال می‌کنند که چه مقدار کود فسفات باید به زمین سیب زمینی بدهیم؟
میزان مصرف فسفر در سیب زمینی باید براساس غلظت آن در خاک، پتانسیل عملکرد، نوع رقم و وضعیت خاک تنظیم شود. اما بصورت عمومی اعمال 100 تا 150 کیلوگرم فسفر به فرم (P2O5) بصورت نواری در خاک‌های با کمبود این عنصر تاثیر مثبتی در تولید سیب زمینی دارد. توجه شود که این مقدار بصورت فرم P2O5 است. به عنوان مثال کود دی‌آمونیوم فسفات حدود 46 درصد P2O5 دارد، بنابراین اگر بخواهیم برای تامین فسفر از دی آمونیوم فسفات استفاده کنیم، مقدار مصرف این کود براساس توصیه بالا حدود 220 تا 320 کیلوگرم در هکتار خواهد بود. در خاک‌های با فسفر بالا و متعادل مقدار مصرف این کود به مراتب کمتر خواهد بود.
دو پارامتر مهمی که می‌تواند روی مصرف کود فسفر در سیب زمینی تاثیر بگذارد، غلظت این عنصر براساس نتایج آزمایش در خاک و عملکرد غده است.
در جدول زیر میزان فسفر P2O5 توصیه شده براساس غلظت فسفر خاک و عملکرد سیب زمینی ذکر شده است (اعداد با رنگ سیاه).
توجه: در زمان مصرف کود دی آمونیوم فسفات برای سیب زمینی یا هرمنبع کودی دیگر، به درصد فسفر کود توجه کنید. به عنوان مثال فرض کنید غلظت فسفر براساس آزمایش خاک 8 ppm و هدف عملکرد در نظرگرفته شده 25 تن در هکتار است. براساس جدول بالا 56 کیلوگرم فسفر به فرم (P2O5) مورد نیاز است. اگر کودی که مصرف می‌کنیم دی آمونیوم فسفات با 46 درصد فسفر باشد، حدود 120 کیلوگرم از این کود مورد نیاز خواهد بود.
توجه: مصرف زیاد کودهای فسفره باعث ایجاد محدودیت در جذب عناصر ریزمغذی مانند منگنز و روی می‌شود. بنابراین از مصرف بیش‌ازحد فسفر خودداری کنید.
کودهای فسفره برای سیب زمینی
یکی از سوالاتی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که برای سیب زمینی از چه کودهای فسفره استفاده کنیم؟
سه منبع مهم تامین فسفر سیب زمینی شامل مونوآمونیوم فسفات، دی آمونیوم فسفات و سوپرفسفات تریپل هستند. باید توجه داشت که آمونیوم و فسفر اثر هم‌افزایی روی رشد سیب زمینی دارند. بنابراین توصیه ما به شما کشاورزان عزیز استفاده از مونوآمونیوم فسفات و دی آمونیوم فسفات است. چون علاوه‌بر فسفات، درصدی هم نیتروژن دارند. بین این دو کود از لحاظ عملکرد سیب زمینی تفاوتی وجود ندارد. اگرچه هرکدام دارای مزایای و معایبی هستند.
زمانی که مونوآمونیوم فسفات داخل آب حل می‌شود، منجر به یک واکنش اسیدی در خاک می‌شود درحالی که دی آمونیوم فسفات واکنش قلیایی در خاک ایجاد می‌کند. بنابراین در خاک‌های قلیایی استفاده از مونوآمونیوم فسفات توصیه می‌شود.
| منبع کودی فسفره | فسفر P2O5 | عنصر همراه |
|---|---|---|
| سوپرفسفات تریپل | 46 درصد | — |
| مونوآمونیوم فسفات | 48 درصد | 11 درصد نیتروژن |
| دی آمونیوم فسفات | 46 درصد | 18 درصد نیتروژن |
اگر در مورد مصرف کود فسفر در سیب زمینی سوال، نظر یا تجربه‌ای دارید در بخش نظرات مطرح بفرمایید!
منابع
- کوددهی سیب زمینی، دانشگاه مینه سوتا آمریکا
- سیستم‌های تولید سیب زمینی، انتشارات اسپرینگر