مراحل کشت گندم به زبان ساده
امروز با یک پست آموزشی جدید و با عنوان مراحل کشت گندم به زبان ساده همراه شما هستیم. گندم به طیف وسیعی از اقلیم‌ها سازگاری دارد و در اکثر مناطق ایران مورد کشت و کار قرار می‌گیرد. این پست مخصوص آن دسته از دوستانی است که آشنایی چندانی با کشت گندم ندارند.
آنچه در این مقاله می‌خوانید!
تهيه بستر مناسب برای كاشت بذر
تهیه بستر مجموعه‌ای از کارهایی است که خاک را برای جایگذاری بذر آماده می‌کند که معمولا با عنوان شخم شناخته می‌شود. بسته به نوع ادوات و شرایط معمولا آماده سازی زمین به سه روش زیر قابل انجام است.
- روش بی‌خاکورزی (بدون شخم)
- روش کم خاکوری (شخم حداقل)
- روش خاکورزی مرسوم شامل شخم اولیه و ثانویه
دو روش اول با عنوان خاکورزی حفاظتی شناخته می‌شوند و هدف از اجرای آنها حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از تبخیر و فرسایش خاک است. در روش شخم حفاظتی، درصد زیادی از بقایای گیاهی مربوط به کشت سال قبل بدون برگردانده شدن به خاک، در سطح زمین باقی می‌مانند.
اجرای شخم حفاظتی در زمان کشت گندم نیاز به ماشین آلات مخصوص دارند.
رایج‌ترین روش شخم که در اکثر مناطق صورت می‌گیرد، خاکورزی مرسوم است که معمولا در دو مرحله شخم اولیه و ثانویه انجام می‌شود. البته در این روش، میزان تبخیر از خاک و فرسایش بادی و آبی خاک بالاست.
هرکدام از روش‌های شخم حفاظتی و مرسوم دارای مزایا و معایبی هستند که هدف از این پست بررسی این موارد نیست بلکه در این مقاله تنها به مراحل کشت گندم به زبان ساده پرداخته می‌شود.
شخم اولیه
خاکورزی اولیه معمولا در آغاز آماده‌سازی زمین در پائیز و توسط گاوآهن‌های برگردان‌دار انجام می‌شود. هدف از این کار از بین بردن موانع فیزیکی داخل خاک برای رشد و نمو گیاهچه‌های گندم است.
پس از اینکه زمین زراعی گاورو شد، اقدام به شخم تا عمق 25 سانتی‌متری می‌شود. در صورتی که زمین خشک بود، حدالامکان آبیاری کرده (پیش آبیاری) و پس از گاورو شدن زمین عملیات شخم را انجام دهید.
- با انجام پیش آبیاری بذر علف‌های هرز تحریک به رشد می‌شوند و با شخم ثانویه از بین خواهند رفت.
- بذور در خاک مرطوب بهتر جوانه زده و سبز می‌شوند.
خاکورزی ثانویه
خاکورزی ثانویه نوعی شخم تکمیلی است که در مقایسه با شخم اولیه در عمق کمتری صورت می‌گیرد. برای خاکورزی ثانویه می‌توان از دیسک، سیکلوتیلر و لولر برای نرم کردن و تسطیح خاک استفاده کرد.
خاکورزی ثانویه در هر فصل زراعی انجام می‌شود و از طریق آن تماس بهتری بین بذر با خاک فراهم می‌شود. بذرها برای جوانه زنی و سبز شدن، آب و مواد غذایی را بصورت بهینه جذب خواهند کرد.
بعد از دیسک زدن نباید خاک حالت پودری داشته باشد چرا که در این صورت پس از جذب رطوبت و تبخیر، خاک حالت سله بسته و خروج جوانه از لایه سخت سطح خاک با مشکل مواجه خواهد شد.
مصرف کودها قبل و یا در زمان کاشت بذر
کودهای پایه
کودهای پایه یا همان استارتر با فراهم کردن عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، باعث تقویت رشد اولیه گندم می‌شوند. برای اینکار عناصر ضروری پرمصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم در قالب کود وارد خاک می‌شوند.
در روش‌های کشت با خطی‌کار، کودهای پایه نیز به همراه بذر وارد خاک می‌شوند، اما در روش‌های پاشش بذر روی سطح خاک، این کودها قبل کشت وارد خاک شده و سپس عملیات کشت بذر صورت می‌گیرد.
به هنگام کشت باید توجه شود که کود و بذر بصورت مستقیم در تماس با هم در داخل خاک قرار نگیرند، تماس آنها با همدیگر باعث سمیت گیاهچه‌ها و مانع جوانه زنی و سبز شدن می‌شود. مخصوصا کودهایی که قابلیت آزاد کردن آمونیاک دارند، بیشترین آسیب را وارد می‌کنند. از جمله آنها کود اوره را می‌توان مثال زد.
در زمان کاشت بذر می‌توان از کودهای دی یا مونوآمونیوم فسفات و نیترات آمونیوم و براساس نتایج آزمایش خاک استفاده کرد. اگر غلظت پتاسیم خاک بالای 100-150 ppm بود نیاز به مصرف کود پتاسه در زمان کشت ندارید.
توجه: مصرف کودهای دیرحل مانند سوپرفسفات تریپل و سولفات پتاسیم سنگی بعلت حلالیت پایین آنها، تاثیر چندانی در رشد و عملکرد گندم برای سال جاری ندارد و شاید برای سال‌های بعد موثر باشند.
استفاده از کودهای بذر مال
برای افزایش قدرت و سرعت جوانه‌زنی بذور و یکنواختی در سبز شدن آنها و همچنین توسعه بهتر ریشه و استقرار گیاهچه‌ها، توصیه می‌شود حتما از کودهای بذر مال استفاده کرده و سپس نسبت به کاشت اقدام کنید.
این کودهای معمولا حاوی روی و عناصر پرمصرف مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند.
آبیاری بعد از کاشت گندم
یکی دیگر از مواردی که در مراحل کشت گندم باید به آن توجه کرد، آبیاری بعد از کاشت است.
معمولا در کشت‌های آبی گندم، بعد از کاشت اقدام به آبیاری می‌شود. باید توجه کرد هرچه فاصله بین کاشت بذر و آبیاری بعد آن به تاخیر افتد، جوانه‌زنی و سبزشدن گیاهچه‌ها نیز با تاخیر صورت گرفته و روی عملکرد نهایی تاثیر خواهد داشت.
عدم رعایت تاریخ کشت، کشت غیریکنواخت و عدم دقت در انتخاب رقم مناسب نیز می‌توانند باعث تاخیر و غیریکنواختی در سبز شدن گیاهچه‌ها شوند.
توصیه می‌شود، در صورتی که در تاریخ مناسبی در پائیز گندم را کشت کرده‌اید، مزرعه را در دو نوبت با فاصله ده یا هفت روزه آبیاری کنید.
پیش‌تر در مقاله‌ای با عنوان افزایش تناژ گندم بطور مفصل در مورد همه تکنیک‌ها و نکات مهم موثر بر عملکرد از جمله انتخاب رقم مناسب، رعایت تاریخ ، تراکم و عمق کاشت، آبیاری و برنامه کودی آن صحبت شده و توصیه می‌شود حتما این مقاله را مطالعه فرمایید.
اگر در مورد مقاله آموزشی مراحل کشت گندم به زبان ساده سوال و پیشنهادی دارید در بخش نظرات همین صفحه مطرح فرمایید.
